หนึ่งในประเด็นสำคัญที่สุดที่ทั่วโลกกำลังร่วมมือแก้ปัญหากันอยู่ในเวลานี้ คือการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้ได้ตามเป้าหมาย ที่ประเทศต่าง ๆ ได้ให้สัตยาบันเอาไว้ในการลงนามรับรองอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เราจึงได้เห็นหลายประเทศกำหนดมาตรการและนโยบายต่าง ๆ ออกมา
ทั้งในระดับกลไกของรัฐและภาคเอกชน เช่น การปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero Emission) ความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality) การวางโมเดลเศรษฐกิจที่ให้เน้นหาทางออกให้กับสิ่งแวดล้อม เช่น BCG การเงินสีเขียวเพื่อสนับสนุนธุรกิจยั่งยืน
แต่ถึงอย่างนั้น การฉุดรั้งโลกไม่ให้ร้อนมากขึ้นเกิน 1.5 องศาเซลเซียส ก็ไม่อาจทันการ และตอนนี้องค์การสหประชาชาติก็ได้ออกคำเตือนมาแล้วว่า จากที่เคยอยู่ในภาวะโลกร้อน (Global Warming) โลกของเราได้ก้าวสู่ยุค ‘ภาวะโลกเดือด’ หรือ Global Boiling กันแล้ว
การแก้ปัญหาให้โลกใบเดียวของเรานี้ จึงเป็นเรื่องที่รีรอไม่ได้ แน่นอนว่านอกจากระดับนโยบายที่ต้องทำอย่างจริงจังและเข้มข้นแล้ว เราทุกคนที่มีส่วนในการเพิ่มอุณหภูมิให้โลกไม่ว่าจะโดยทางอ้อมหรือตั้งใจ ก็สามารถยกมือเป็นแรงหนึ่งในการแก้ปัญหาได้ โดยเริ่มต้นจากการปรับเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิตของเรานี่แหละ
ปรับรูปแบบการเดินทาง
ยานพาหนะต่าง ๆ บนท้องถนน ไม่ว่าจะเป็นรถจักรยานยนต์ รถยนต์ ซึ่งใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล เป็นตัวการในการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเบอร์ต้น ๆ ถ้าเราลดจำนวนการใช้รถลงได้ ก็จะช่วยลดการปล่อยคาร์บอนได้ไปอย่างน้อยคันหนึ่ง การใช้ขนส่งสาธารณะจึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ โดยเฉพาะการใช้รถเมล์ไฟฟ้า รถไฟฟ้าหรือรถไฟใต้ดิน ที่ช่วยกำหนดเวลาถึงที่หมายได้ดีขึ้น
แต่ถ้าขนส่งสาธารณะไม่ตอบโจทย์เพราะเส้นทางก็ยังโยงใยไม่ทั่วถึง รถคันต่อไปเปลี่ยนไปใช้รถยนต์พลังงานไฟฟ้าก็เป็นทางออกที่ดี ปัจจุบันมีตัวเลือกมากขึ้น มีสถานีชาร์จมากขึ้น และแนวโน้มในการพัฒนาระบบต่าง ๆ เพื่อรองรับการใช้งานก็มีทิศทางที่สดใส
สำหรับการเดินทางที่ไม่ไกลมาก และในวันที่อากาศเป็นใจ ตัวเลือกอย่างการเดินหรือใช้จักรยาน เพื่อเดินทางไปยังจุดหมายหรือจุดที่มีขนส่งสาธารณะ ก็จะเป็นการเดินทางที่ไม่ปล่อยคาร์บอนเลยสักยูนิต
ดูแลรถให้อยู่ในสภาพที่เป็นมิตรกับผู้คนและสิ่งแวดล้อม
ปัญหาของรถยนต์สันดาปที่มีอายุการใช้งานหลายปี คือการปล่อยควันดำที่มีฝุ่นพิษ PM2.5 ออกมา การหมั่นสังเกตและตรวจสอบสภาพรถจึงเป็นสิ่งไม่ควรละเลย ปัจจุบันมีการพัฒนาอุปกรณ์กรองเขม่าเครื่องยนต์เพื่อติดตั้งกับท่อไอเสียเครื่องยนต์ดีเซลโดยเฉพาะ ซึ่งในระยะเวลาอันใกล้คงได้แพร่หลายมากขึ้นในบ้านเรา หลังจากมีการบังคับใช้มาตรฐานยูโร 5 แล้ว
ลดใช้พลังงาน
การลดใช้พลังงานไฟฟ้าเป็นตัวเลือกที่ทำได้ง่ายที่สุด การปิดอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าเมื่อไม่ได้ใช้งานเฉพาะในภาคครัวเรือน เปลี่ยนหลอดไฟเป็นหลอด LED ที่ประหยัดมากกว่าการใช้หลอดไส้ เปิดแอร์ในอุณหภูมิที่เหมาะสม ก็สามารถช่วยลดการปล่อยคาร์บอนได้หลายร้อยกิโลกรัมต่อปี และยังช่วยลดค่าใช้จ่ายด้วย ส่วนการเลือกใช้บันไดแทนการใช้ลิฟต์ในระยะที่เดินไหว ก็จะช่วยลดพลังงานและได้ออกกำลังกายไปด้วย
เลือกพลังงานสะอาดไว้ก่อน
พลังงานสะอาดเป็นพลังงานของโลกปัจจุบันและอนาคต แม้เราจะยังไม่สามารถใช้พลังงานแสงอาทิตย์จากการติดตั้งอุปกรณ์โซลาร์เซลล์มาทดแทนการใช้ไฟฟ้ากระแสหลักได้ทั้งหมด แต่การผลิตกระแสไฟฟ้าได้เองจากแสงแดดเพื่อใช้ภายในสถานประกอบการหรือครัวเรือนในบางส่วน จะช่วยลดค่าใช้จ่ายและการใช้ไฟฟ้าพลังงานฟอสซิลได้ในระยะยาวอย่างคุ้มค่า เมื่อเทียบกับค่าใช้จ่ายในการติดตั้ง
ปลูกต้นไม้ได้ลดอุณหภูมิและลดคาร์บอน
ต้นไม้ยืนต้น 1 ต้น มีความสามารถในการดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ 9-15 กิโลกรัมคาร์บอนต่อปี ขึ้นกับขนาดของต้นไม้ และยังช่วยลดอุณหภูมิรอบพื้นที่ต้นไม้ได้ 2-4 องศาเซลเซียส พื้นที่ที่มีไม้ยืนต้นอยู่มากจึงไม่ร้อนเท่ากับพื้นที่ที่ไร้ต้นไม้ ที่สำคัญต้นไม้ยังเป็นเหมือนร่มคันใหญ่ที่ปกป้องเมือง และยิ่งมีความหลากหลายก็ยิ่งให้ความสมบูรณ์ของระบบนิเวศมากขึ้นตามตัว
เลือกบริโภค
เชื่อหรือไม่ว่า ทุกการบริโภคของเรา มีส่วนในการช่วยลดอุณหภูมิโลกได้ ตั้งแต่การเลือกอาหารการกินในท้องถิ่นหรือใกล้เคียง จะช่วยลดคาร์บอนจากการขนส่ง เลือกกินอาหารที่เลี้ยงหรือเพาะปลูกที่ปลอดการใช้เคมี จะช่วยลดการนำสารพิษเข้าสู่ร่างกาย และลดการปลดปล่อยสารพิษสู่สิ่งแวดล้อม หรือเลือกกินอาหารตามฤดูกาลก็จะเสี่ยงจากสารพิษน้อยไปด้วย เพราะอาหารตามฤดูกาลจะเติบโตและให้ผลผลิตที่ดีโดยไม่ต้องพึ่งเคมีเลย
นอกจากนั้นแล้ว การกินอย่างใส่ใจโดยไม่เหลือทิ้งขยะอาหารโดยไม่จำเป็น จะช่วยลดการปล่อยก๊าซมีเทนซึ่งเป็นก๊าซเรือนกระจกที่เกิดจากการหมักหมมของเศษอาหารในบ่อขยะ ในกรณีที่จำเป็นต้องมีเศษเหลือทิ้งจริง ๆ สามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ด้วยการหมักทำปุ๋ยไว้ใช้กับพืชหรือต้นไม้ในครัวเรือนได้
ลดการสร้างขยะ
ถุงผ้าหรือถุงใช้ซ้ำ ขวดน้ำพกพา ภาชนะพกพา คือผู้ช่วยที่จะทำให้เราลดขยะได้อย่างง่าย ๆ สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้เราลดการสร้างขยะโดยเฉพาะขยะพลาสติกและกล่องโฟม ที่ต้องใช้เวลาเกือบ 500 ปีในการย่อยสลาย การลดใช้หรือไม่ใช้เลยจึงง่ายกว่ามาก อาจจะรู้สึกว่าลำบากนิดหน่อยในตอนแรกแต่ทำบ่อย ๆ จะชินไปเอง แถมไม่สร้างภาระให้โลกด้วย
ใช้อย่างคุ้มค่า
ลดซื้อ ใช้ซ้ำ ซ่อมแซม รีไซเคิล เป็นอีกวิธีหนึ่งที่จะช่วยลดการสร้างขยะจากตัวเราได้ เพราะจะช่วยลดการปล่อยคาร์บอนจากการผลิต ที่ต้องผ่านกระบวนการตั้งแต่หาวัตถุดิบ ผลิต ขนส่ง การยับยั้งชั่งใจ ฉุกคิดก่อนซื้อ จึงเป็นทักษะที่เราต้องดึงเอามาใช้ให้บ่อยขึ้น
จัดการขยะให้ถูกวิธี
ต่อให้เราลดสร้างขยะจากการเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ได้ แต่ยังไงก็หลีกเลี่ยงขยะไม่พ้น เพราะขยะเหล่านี้จะมาเป็นแพ็กเกจกับสินค้าที่เราซื้อมาอุปโภคบริโภค ดังนั้นการหาทางไปต่อให้ขยะเหล่านี้จึงเป็นเรื่องต้องทำ การแยกประเภทขยะเพื่อกำจัดอย่างถูกวิธี หรือแยกประเภทเพื่อส่งต่อหน่วยงานที่รับไปรีไซเคิล จะช่วยลดการส่งขยะไปสู่บ่อขยะ ซึ่งสร้างมลภาวะกับสิ่งแวดล้อมอย่างแน่นอน ที่สำคัญคือขยะเหล่านั้นต้องไม่ถูกกำจัดด้วยการเผา เพราะจะเป็นการผลิตฝุ่น PM2.5 มาซ้ำเติมชั้นบรรยากาศได้
สนับสนุนธุรกิจยั่งยืน
มีหลายผู้ประกอบการที่ใส่ใจต่อการผลิตเพราะเห็นความสำคัญของสิ่งแวดล้อมเป็นหนึ่งในแกนหลัก ไม่ว่าจะเป็นผู้ผลิตอาหาร เช่น อาหารออร์แกนิกที่ปฏิเสธการใช้เคมี ที่ทำให้ผู้บริโภคได้มีวัตถุดิบดี ๆ และไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม สินค้าที่ผลิตโดยคำนึงถึงธรรมชาติ เช่น ผ้าทอและย้อมสีธรรมชาติ สินค้าจากวัสดุรีไซเคิลเพื่อลดการผลิตใหม่ ฯลฯ สินค้าเหล่านี้มักมีจำหน่ายในตลาดเฉพาะ แต่ก็หาไม่ยาก
นอกจากผู้ประกอบการสายยั่งยืนรายเล็กที่มีตลาดเฉพาะแล้ว ผู้ประกอบการรายใหญ่ที่มีสินค้าจำหน่ายในตลาดทั่วไปก็มีให้เลือกอยู่มาก เราสามารถสนับสนุนผู้ประกอบการที่ให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนได้ โดยเลือกซื้อสินค้าที่ได้รับการรับรองฉลากเขียว ซึ่งมีครอบคลุมอยู่แทบทุกไลน์ผลิตภัณฑ์ เราสามารถมองหาสัญลักษณ์เหล่านี้บนแพ็กเกจจิ้งก่อนตัดสินใจซื้อได้ เป็นพลังของผู้บริโภคที่แสดงออกว่า เราต้องการสินค้าจากผู้ผลิตที่ใส่ใจโลกมากกว่าผู้ผลิตที่เพิกเฉย
เป็นกระบอกเสียง
เมื่อเริ่มที่ตัวเองได้แล้ว การหาแนวร่วมมาช่วยกันก็เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการช่วยโลก ด้วยการสร้างการเปลี่ยนแปลงจากตัวเรา การชักชวนอาจเป็นได้ทั้งการเปล่งเสียงและทำให้เห็นเป็นตัวอย่าง ต้นแบบที่ดีสร้างแรงบันดาลใจได้เสมอ
ใครมีวิธีไหนที่ทำแล้วจะช่วยให้โลกใบนี้ดีขึ้น มาแบ่งปันกันได้นะ
